Młodnicki Karol (1835–1900), malarz i nauczyciel rysunku. Ur. 27 IX w Daszawie koło Stryja (miejsce urodzenia w dotychczasowej literaturze było nie znane, a rok podawano błędnie), był synem Ignacego i Karoliny Wiktorii z Komarnickich. Ojciec M-ego, prawnik, pracował naprzód w kancelarii komornika Feliksa Kremarskiego, potem był sędzią w Daszawie i Skolem oraz właścicielem połowy podgórskiej wioski Pobuk nad Stryjem. Dzieciństwo spędził M. w Daszawie, do szkół chodził początkowo zapewne w Skolem lub Bolechowie, wcześnie objawiając uzdolnienia rysunkowe i malarskie (rysował karykatury nauczycieli, malował miniaturowe martwe natury). W r. 1855 uczył się w Stryju; pierwsze systematyczne lekcje w zakresie rysunku i malarstwa pobierał we Lwowie u Jana Maszkowskiego. Dzięki Teofilowi Pietruskiemu, a zwłaszcza Mieczysławowi Darowskiemu wyjechał w kwietniu 1857 wraz z Marcelim Maszkowskim do Monachium. W l. 1857–61 studiował w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych przez jeden rok rysunek pod kierunkiem prof. Hiltenspergera oraz estetykę i historię sztuki u Maurycego Carriere’a, skąd przeszedł do pracowni malarstwa K. Pilottiego, M. Schwinda, W. Kaulbacha. Po studiach w Monachium pracował w l. 1861–3 pod kierunkiem L. Cognieta w Paryżu, a także był w Lipsku i Dreźnie. Wróciwszy do kraju osiadł we Lwowie, przebywał również u rodziców w Mikołajowie.

Utrzymywał M. w tym czasie kontakty koleżeńskie z wieloma lwowskimi artystami, jak Konstanty Dzbański, Parys Filippi, Andrzej Grabowski, Konstanty Macewicz, Aleksander Raczyński i Franciszek Tepa, które przetrwały długie lata; szczególne znaczenie miała dla M-ego przyjaźń z J. Matejką. Był także w bliskiej przyjaźni z Arturem Grottgerem. W r. 1868, po sprowadzeniu zwłok Grottgera do Lwowa, brał udział w przygotowaniach do pogrzebu, m. in. wykonał z jego dzieł kopie, którymi udekorowano katafalk podczas uroczystości żałobnych w kościele Bernardynów. W r. 1870 otrzymał stypendium ministerstwa oświaty na dalsze kształcenie za granicą; dn. 28 I 1871 poślubił narzeczoną Grottgera Wandę Monné, tworząc z nią wspólny dom-muzeum grottgerowskich pamiątek, stanowiący miejsce spotkań artystów, literatów i patriotów. Bywali tam prócz wspomnianych kolegów: Adam Chmielowski, Florian Cynk, Henryk Rodakowski, Władysław Bełza, Kornel Ujejski, Platon Kostecki, Agaton Giller, Mieczysław Darowski, Józef Kajetan Janowski i in. W r. 1871 zaczął M. uczyć rysunku w trzech gimnazjach lwowskich (m. in. także w męskim Seminarium Nauczycielskim we Lwowie), wykonywał również portrety na zamówienie i udzielał prywatnych lekcji. W r. 1883 został wybrany do zarządu lwowskiego koła literacko-artystycznego, a w r. 1885 dzięki jego staraniom postawiono pomnik A. Grottgera w kościele Dominikanów. Był także współzałożycielem i długoletnim kierownikiem, potem wiceprezesem Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) we Lwowie oraz jednym z głównych organizatorów, obok Jana Bołoz-Antoniewicza, Powszechnej Wystawy Krajowej w r. 1894. Zasiadał też w r. 1897 w jury konkursu na pomnik Aleksandra Fredry we Lwowie.

Jako malarz pozostawał M. głównie w kręgu oddziaływania twórczości A. Grottgera, a także J. Matejki; posługiwał się techniką olejną, akwarelą, rysował kredką, ołówkiem, tuszem, sepią. Z dzieł jego należy wymienić portrety: ojca Ignacego Młodnickiego, K. Maszkowskiego (oba 1857), Franciszka Smolki (1861), Seweryna Goszczyńskiego, Tadeusza Żulińskiego, Karola Monné, liczne wizerunki własne i Wandy Monné; kompozycje historyczne: Kościuszko jako chłop przekradający się w lesie do Polski (ok. 1859), Maryna Mniszchówna grzebiąca swe umarłe dziecko, Dantyszek siedzący na grobie (ok. 1868), Śmierć Kopernika (1890); sceny rodzajowe: Targ w Czerniowcach, Wyszła Filis do ogrodu; studia i szkice wieśniaków, Żydów, typów huculskich oraz widoki architektoniczne i pejzażowe (Pałac w Żurawnie, Wały Hetmańskie we Lwowie, Sosna Grottgera w Dyniskach, Wysoki Zamek, Grobowiec Grottgera, Żegiestów). M. wykonywał (najczęściej w listach z Monachium) humorystyczne rysunki okolicznościowe i portreciki (Pożegnanie przed hotelem Maulick w Monachium, Spotkanie pięknej nieznajomej, Kaulbach i Hildensperger [!]), a także ilustracje do „Marii” A. Malczewskiego, „Balladyny” J. Słowackiego, „Tłumaczeń Szopena” K. Ujejskiego, „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza oraz przeniósł na deskę drzeworytnicza liczne rysunki Grottgera i Rodakowskiego. Wiele prac własnych zamieścił M. w czasopismach „Postęp”, „Strzecha”, „Tygodnik Illustrowany”, „Kłosy”, „Mrówka”, „Ognisko Domowe”, „Towarzysz Dzieci”, „Różowe Domino”. Wystawiał w TPSP w Krakowie w l. 1858–66, we Lwowie w l. 1868–73, 1875, 1885, 1887, 1894 i na powszechnej wystawie światowej w Wiedniu w r. 1873. Prace M-ego znajdują się w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu (8 rysunków) i w posiadaniu rodziny (portrety, autoportrety, Śmierć Kopernika), w Muzeum Narodowym w Krakowie (9 rysunków), zaś jeden był w zbiorach Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Chory od r. 1893, zmarł M. na serce 1 III 1900 we Lwowie, w willi Wolskich «Zaświecie» przy ul. Cytadeli 5; pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu Łyczakowskim. W pamięci współczesnych pozostał M. jako człowiek towarzyski, wyróżniający się przymiotami charakteru i umysłu, o ujmującym humorze.

Z małżeństwa z Wandą Monné Młodnicką (zob.) miał czworo dzieci: Marylę (1873–1930), po mężu Wolską, poetkę i malarkę amatorkę, Adama Salwatora (1877–1941), inżyniera mechanika, oraz Wandę i Bolesława, zmarłych w dzieciństwie.

Autoportret z „Geniuszem opiekuńczym” rysunek ołówkiem (1859) w B. Ossol. we Wr.; Trzy Autoportrety (akwarela 1856, rysunek ołówkiem 1859, rysunek kredką 1876) w posiadaniu rodziny we Wr.; Autokarykatura (rysunek piórem) w Muz. Narod. w Kr.; Portret M-ego M. Maszkowskiego dawniej w Muz. Narod. w Kr.; Fot. autoportretu z r. 1858 w B. Ossol.; Fot. z r. 1899 w posiadaniu rodziny; – Grajewski, Bibliografia ilustracji; W. Enc. Ilustr.; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Antoniewicz Bołoz J., Katalog wystawy sztuki polskiej 1764–1886, Lw. 1894; Radojewski M., Rysunki i akwarele artystów polskich XVII–XX w. Katalog, Wr. 1969; – Mycielski J., Sto lat dziejów malarstwa w Polsce, Kr. 1896; Sierotwiński S., Maryla Wolska. Środowisko, życie, twórczość, Wr. 1963; – Arthur i Wanda. Dzieje miłości Arthura Grottgera i Wandy Monné. Listy – pamiętniki, Medyka–Lw. 1928 (2 fot.); Orzeszkowa E., Listy, W. 1938 II cz. 2; Wolska M., Obertyńska B., Wspomnienia, W. 1974 (Autoportret, rys., M. Maszkowski, Portret M-ego, rys. 5 fot.); – Nekrologi z r. 1900: „Gaz. Narod.” nr 61 s. 2, „Tyg. Ilustr.” I nr 11 s. 205 (fot.), „Wiad. Artyst.” nr 6 s. 71 (fot.); – Arch. Uniw. Wrocł.: Domański M., Franciszek Tepa i jego dzieła, (Praca doktorska, Wr. 1973 mszp.); B. Jag.: rkp. 4953 (list M-ego z r. 1880); B. Ossol.: rkp. 6516/II (list z r. 1857), 6521/II (2 listy z r. 1858, autoportret z kolegami, rys. tusz sepia), 7478/I (6 listów do TPSP we Lw.); IS PAN: Materiały Słownika Artystów; – Materiały w posiadaniu rodziny we Wr.: Genealogia Młodnickich, Testimonium baptismi i Klepsydra M-ego.

Michał Domański